Kujawskie skarby historii Gminnej Izby Tradycji i Pamięci w Kuśnierzu.

Bardzo ciekawą atrakcją turystyczną, mini muzeum i miejscem pamięci o danym regionie w powiatach są gminne izby pamięci. Taką atrakcją, pełną zabytkowych eksponatów w Powiecie Mogileńskim, stanowiącą regionalne dziedzictwo ziemi jeziorańskiej jest Gminna Izba Tradycji i Pamięci w Kuśnierzu. Każdy taki punkt na mapie kulturalnej i turystycznej Polski stanowi miejsce do gromadzenia i zabezpieczenia cennych zasobów danego regionu w jednym miejscu, oraz zapobieganie ich nieodwracalnej utracie z naszej przestrzeni społecznej. Izba muzealna Gminy Jeziora Wielkie pełni funkcję edukacyjną dla lokalnych szkół i wycieczek, a także przyczynia się do zachowania i podniesienia świadomości mieszkańców Kujaw (również turystów) o lokalnej historii, kulturze i walorach przyrodniczo-krajobrazowych.

Gminna Izba Tradycji i Pamięci w Jeziorach Wielkich z siedzibą w Kuśnierzu została otwarta 29 grudnia 1998 r. Jej twórcami są miejscowi regionaliści – emerytowany pedagog Tadeusz Ciałkowski i Zygfryd Kubata, pracownik samorządowy. Przez kilka lat gromadzili oni pamiątki gminnej przeszłości, udostępniane przez mieszkańców – m.in. stare fotografie, dokumenty, przedmioty codziennego użytku. Efekty ich zaangażowania i pasji możemy podziwiać w ramach rozbudowanej ekspozycji w budynku dawnej Szkoły Podstawowej w Kuśnierzu.

Archeologia, dokumenty, sprzęty, instrumenty, sztandary i inne

Wśród bogatych zbiorów obejrzeć możemy m.in. znaleziska archeologiczne z Rzeszynka, Włostowa, Berlinka i Jezior Wielkich (urny z grobów, siekierki, topory i młoty kamienne, ceramika); dokumenty i zdjęcia sławnych ludzi ziemi jeziorańskiej (płk. Stanisława Wyskotę–Zakrzewskiego, Emilię Zakrzewską, chor. Wacława Foterka); stare książki i mapy, dyplomy rolnicze, sportowe i strażackie oraz monety i banknoty z okresu międzywojennego. Jest mnóstwo dawnych sprzętów domowych i gospodarskich, oraz przedmioty codziennego użytku m.in.: skrzynie (jedna z I poł. XIX w.), kufry, cepy, żarna, magle ręczne, wirówka do mleka, narzędzia stolarskie i szewskie, kołowrotki, lampy naftowe, żelazka na dusze i węgielki, tarki do prania, stare zegary, instrumenty muzyczne (mandoliny z lat 60-tych ubiegłego wieku, z zespołu szkolnego Kazimierza Woźnieckiego) a nawet harmonia guzikowa (bandoneon – rodzaj harmonii dla obu rąk posiadający 88 lub więcej guzików i czworokątną obudowę). Zwracają też uwagę sztandary powstańców wielkopolskich (szczególnie najcenniejszy – Towarzystwa Powstańców i Wojaków z parafii w Siedlimowie z 1927 r.) i kombatanckie oraz odznaczenia i medale. Bogaty jest również zbiór oświatowo-edukacyjny obejmujący: stare ławki, kałamarze, elementarze, materiały pisarskie (unikatem jest ponad stuletnia tabliczka), zdjęcia lokalnych szkół, czasopisma itp.

Straż pożarna, zabytki sakralne, malarstwo

W izbie zobaczymy solidny zbiór eksponatów poświęconych ochotniczej straży pożarnej: oryginalny ponad 60-letni mundur, sztandary, kaski i sprzęt ratowniczy, zdjęcia i dyplomy. Podziwiać można także zabytki sakralne z dawnego wyposażenia drewnianych kościołów w Siedlimowie, Kościeszkach i Wójcinie. Są również pamiątki po mieszkańcach ewangelickich: śpiewniki, książeczki oraz wyjątkowa tablica upamiętniająca poległych podczas I wojny światowej obywateli niemieckich. Na ścianach wiszą obrazy i ilustracje ukazujące dawną pracę w gospodarstwie i polu, są to dzieła lokalnej artystki-malarki Agnieszki Kowalskiej.

Zwiedzanie

Od września 2017 r. opiekę nad Gminną Izbą Tradycji i Pamięci objął nowy kustosz – Paweł Politowski. Izba podlega pod GOKiR w Jeziorach Wielkich. Zwiedzać zbiory można w każdą środę od 13:00 – 16:00, lub po wcześniejszym zgłoszeniu telefonicznym lub e-mailowym (tel. do Pana Pawła – 696 103 409). Izba znajduje się w bliskiej odległości od Drogi Krajowej nr 25 relacji Bydgoszcz – Konin, 3 km na zachód od siedziby gminy.

Serdeczne podziękowania dla kustosza Izby w Kuśnierzu za fachowe informacje na temat historii i regionalnych zbiorów. W imieniu opiekunów działających przy GOKiR w Jeziorach W., zapraszamy do odwiedzenia gminnej izby i zobaczenia na żywo eksponatów, które pozwalają zachować od zapomnienia bogaty dorobek historyczny ziemi jeziorańskiej.

Ciekawostki

W Izbie można podziwiać pokaźny zbiór radioodbiorników, w tym unikat pochodzący z lat 30. ubiegłego wieku – odbiornik Alegro produkcji Wileńskiego Towarzystwa Radiotechnicznego Elektrit.

Kuśnierz zapisał się na kartach historii jako wieś czynnie biorąca udział w akcji niesienia pomocy powstańcom styczniowym (był tam również skład zaopatrzenia w broń dla powstańców). W latach 1863-1864 wieś była własnością Bolesława Moszczeńskiego (1826-1900) – działacza polskich organizacji i powstańca z 1848 r. Był on też komisarzem cywilnym, a później wojennym na powiat inowrocławski. W 1864 r. leczył się we dworze (niestety się nie zachował, do dziś znajduje się w Kuśnierzu jedynie gorzelnia zbudowana w 1901 r.) ranny płk Kazimierz Mielęcki – jeden z przywódców powstania.

Warto również wspomnieć o Władysławie Pętkowskim, który był właścicielem majątku w Kuśnierzu pod koniec XIX w. Był on działaczem „Straży”, organizacji mającej na celu koordynowanie prac przeciwstawiających się rozwoju germanizacji na terenie Wielkopolski. Za jego czasów w Kuśnierzu było 7 domów i 70 mieszkańców (18 katolików i 52 ewangelików), folwark Kuśnierz liczył również 7 domów i 104 mieszkańców. Folwark należał do gminy i wsi Kożuszkowo.

Najwyższe wzniesienie na tym równinnym terenie wynosi 121 m n.p.m., znajduje się w lesie zwanym przez mieszkańców kuśnierskim, na południe od wsi.

  Opracował: Damian Rybak

Gminna Izba Tradycji i Pamięci w Kuśnierzu 

Kuśnierz 26, 88-324 Jeziora Wielkie

 Zwiedzanie w każdą środę od 13.00 do 16.00

po wcześniejszym umówieniu telefonicznym  

Opiekun Izby Pamięci: Paweł Politowski tel. 696 103 409

Gminny Ośrodek Kultury i Rekreacji w Jeziorach Wielkich tel. 52 318 72 82